🚨 Инфляц: Энэ бол дөнгөж трейлер

POWERED BY

Өглөөний мэнд! Өчигдөр өдөр, шөнө хоёр эн тэнцэж, хаврын урт өдрүүд эхэллээ. Дархлаагаа дэмжиж, эрч хүчээ сэргээж, товхимлоо уншаад илүү бүтээмжтэйгээр ажиллахад бэлэн үү, нөхөөд? 🌞💪

FED: Холбооны Нөөцийн Сан бодлогын хүүг 4.25%-4.5%-д хэвээр хадгалж, бодлогын хүүг энэ жил 2 удаа бууруулах хүлээлттэй байгаагаа мэдэгдэв. 

MNG: Монголын худалдаа аж үйлдвэрийн танхим удирдах зөвлөлийн ээлжит хурлаар 2025-2027 оны стратегийн гол 5 зорилтоо танилцууллаа. 

MSE: Манай зах зээлийн үнэлгээ өнгөрсөн оны 9-р сард ₮12 их наядад хүрч, энэ оны 1-р сард ₮13 их наяд болж байсан бол өчигдрийн арилжаагаар ₮13 их наядын үнэлгээ алдагдаж ₮12.98 их наяд боллоо.

⁇ Өсөх үү, буурах уу? 

Нүүрсний үнэ нь шал арчиж, экспорт нь эвгүйтэж байгаа Монголын эдийн засаг ирэх жилүүдэд яах вэ? 

📈 Ямартай ч өснө

Эдийн засаг, хөгжлийн яам дунд хугацааны төсвийн хүрээний мэдэгдлийн төслийг Төсвийн тогтвортой байдлын зөвлөл (ТТБЗ)-өөс ирүүлсэн макро эдийн засгийн үзүүлэлтэд үндэслэн боловсруулж, хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа. ТТБЗ-ийн макро эдийн засгийн таамаг ямар байсныг тоймлоё. Юутай ч ДНБ-ий бодит өсөлт 2026-2028 онд 5.4%-5.7%-д байна гэж тооцоолжээ. Цаашлаад,

• 🔻 Алдагдал ирнэ: Тус онуудад төсвийн орлогын ДНБ-д эзлэх хувийг 35.7%-д, харин зардлыг 36.7%-37.7%-д барих нь. Өөрөөр хэлбэл, 2026 онд ч алдагдалгүй төсөв баталж үүний араас дахиад л алдагдалтай төсөв батална гэсэн үг.

⚠️ Сонирхолтой таамаг: Манай ДНБ, төсвийн гол тэжээл болох уул уурхайн орлогын ДНБ-д эзлэх хувийг 2025 онд 16.7% байна гэж таамагласан бөгөөд энэ дүн 2028 онд 2.2 нэгж хувиар багасах нь. ТТБЗ-ийн түүхий эдийн үнийг таамгийн сонирхолтой хэсэг нь 2025-2028 онд алтны үнэ жилд дунджаар 5.4% унаж, нүүрснийх эсрэгээрээ 4.1% өсөх гэнэ. Одоогийн трэнд арай өөр юм хэлээд байгаа даа, уг нь. Угаас төсөвт түүхий эдийн тэнгэрлэг төсөөлөл хийгддэг хойно доо.  

⁉️ Инфляц: Энэ бол дөнгөж трейлер

Харин Монголбанкны танилцуулсан инфляцын төлөв байдлыг харвал, цахилгааны үнийн нэмэгдлийн инфляцад үзүүлсэн шууд нөлөө 1.2 нэгж хувь аж. Иймдээ ч Улаанбаатарын инфляц л гэхэд 2024 оны 6-р сараас хойш тасралтгүй өөд гүйсээр 10%-ийг давсан. Гэхдээ нэг зүрх урсан үг нь “Харамсалтай нь, одоогоор инфляц оргил цэгтэй хүрээгүй байна. Ирэх 2 улиралд илүү өндөр болж 2 оронтой тоо руу орно”. 2026 онд л 8% руу буух нь. 

🧐 Нөгөө талын хүчиндэлд: ГВУН-ийг өсгө!

Бас нэг сонирхолтой нь, ТТБЗ-ийн гаргасан таамгаар төлбөрийн тэнцэл 2027-2028 онд алдагдал хүлээхээр байгаа тул ГВУН өөрчлөлтгүй, харин ч импорт тэлбэл 2028 онд импортын 2.8 сарын хэрэглээг хангах түвшинд буурна гэжээ. Гэтэл Сангийн сайд Эрдэнэс Монгол нэгдэлд $1 тэрбумын валютын нөөц бүрдүүлэх даалгавар өгсөн. Шийдэл нь нүүрсний овоолгоо зарах, борлуулалтаа нэмэх. Хэт их нийлүүлэлт эргээгээд нүүрсний үнийг унагах хуультай гэдгийг анхаарууштай.

Эцэст нь… Манай 2027-2028 оны төсвийн төсөөллийн төсөл ийм л таамгууд дээр суурилжээ. Ямартай ч та бүгд ЭНД дарж санал, шүүмжээ илгээх боломжтой шүү.

🤫 Та аз жаргалтай байна уу? 

Бидэнд хамаатай ч юм шиг, хамаагүй ч юм шиг энэ оны дэлхийн аз жаргалын тайланг танилцуулъя. 

• 📝 Өөрийн амьдралын чанараа 2022-2024 оны дунджид тулгуурлан 1-10 онооны хооронд үнэл, гэвэл та хэрхэн үнэлэх вэ? Тус тайланг яг ийм аргаар гаргасан төдийгүй таны гээсэн түрүүвчийг хэн нэгэн олоод эргүүлээд өгнө гэдэгт хэр итгэлтэй байгаагаас хүн амын ерөнхий аз жаргалын түвшин харагдана гээд байна цаана чинь.

🤗 Халуун дулаан Нордикчууд

Финланд энэ удаагийнхтай нийлээд 8 дахь жилдээ дэлхийн хамгийн аз жаргалтай улсаар тодорлоо. Ганц Финланд гэлтгүй эхний байрнуудыг Нордикийн 5 орон болох Дани, Исланд, Швед, Норвег маш бага онооны зөрүүтэйгээр тэргүүлж байна. Үүнээс харахад тус зүгийн орнуудын улс төр, эдийн засаг, хүрээлэн буй орчин гэхчлэн амьдралын чанарт асар нөлөөтэй макро үзүүлэлтүүд нь хэр тогтвортой байдаг нь харагдана. Өнөө шагшраад байдаг Нордик загварын амжилт юм уу даа.  

🚨 Хэрхэн финландчууд шиг аз жаргалтай амьдрах вэ? 

Нордик орнуудын иргэд гэр бүлдээ, танихгүй хүнд, засаглалдаа, ирээдүйдээ үнэмлэхүй итгэлтэй амьдардаг аж. Ганц уг тайлангаар тогтохгүй тэдгээр орнууд боловсрол, хүний хөгжил, авлигал, энх тайван, эрх чөлөө, жендер гэхчлэн томоохон индексүүдийг тогтмол тэргүүлдэг гэхээр иргэд нь ирээдүйгээ гэрэлтэй харахгүй яах вэ.

🪓 Эхлээд би тэгээд чи 

Харин Монголын хувьд 5.8 оноотойгоор өмнө жилийн эрэмбээ хадгалж, 147 орноос 77-р байранд жагслаа. Бид танихгүй хүнд туслах тал дээр 132-рт, гээсэн түрийвчийг нь эргүүлэн өгөх магадлалаар 102-рт жагссан. Энийг бол гаднын тайлангаар хэлүүлэлгүй мэднэ дээ. 🥲

• 8 жилийн өмнөхтэй харьцуулахад монголчууд өөрсдийгөө аз жаргалтай гэж тодорхойлох нь нэмэгдэж байгаа ч бие биедээ итгэдэггүй, танихгүй нэгэнд туслах өгөөмөр сэтгэлгүй амьдарч байна. 

Уншигчдаасаа асууя… Элдэв эдийн засаг, улс төрийн асуудлыг хөндөлгүй асуухад, “Та гэр бүлдээ, хөршдөө цаашлаад танихгүй нэгэнд хэр их итгэдэг вэ? Үүнээс илүүтэй өөрийн ирээдүйд хэр итгэлтэй байна?” 1-10 оноогоор үнэлэх гээд үзээрэй. 

Гэснээс тус тайланг тэргүүлсэн орнуудын буюу дээд оноо нь 10 биш 7.7 оноо гэхээр бид хаана ч амьдарсан байнга, 100% аз жаргалтай амьдрах боломжгүй гэдгийг нотлоод байх шиг.

💡 Таавар таацгаая

Хэр ихийг хорооно, тэр хэмжээгээр ардаа орхино. Тэр юу вэ? Таасан бол хариултаа бидэнд илгээгээрэй. 😉

🍋 Nissan (NSANY) удирдах албан тушаалтнуудынхаа 20%-ийг цомхотгоно. Тодруулбал тэд ирэх сарын 1-нд шинээр Гүйцэтгэх захирлаар томилогдох Иван Эспинозаг дээд удирдлагын бүтцийг нэг шатлалтай болгон өөрчилж "Корпорацын удирдлага" нэршилд оруулчихаад угтах нь. Ийнхүү өнгөрсөн оны IV улиралд цэвэр ашиг нь 90% буураад буй Nissan менежментээ өөрчилж нэг үзэх нь ээ. 

🍋 Монгол Киргизтэй зам, тээврийн салбарт хамтарна. Онцолбол, агаарын тээврийн салбарт л гэхэд Киргизийн нийслэл Бишкек хотоос Узбекистан, Тажикстан гэхчлэн дамжих боломжтой нислэгийн чиглэлүүд, авто тээврийн салбарт 2 улсын иргэд саадгүй харилцан зорчих,  дамжин өнгөрөх тээвэр хийх өргөн дэлгэр боломж бүрдэх аж.  

🍋 SoftBank (SFTBY) чип үйлдвэрлэлийн стартап Ampere Computing-г $6.5 тэрбумаар худалдан авлаа. Гэрээний хүрээнд Ampere Computing-н 32.27%-ийг эзэмшдэг Oracle (ORCL) болон 59.65%-ийг эзэмшдэг Carlyle Group (CG) эзэмшлээ SoftBank-д худалдаж буй. Сонирхуулахад, Ampere Computing Apple (AAPL), Qualcomm (QCOM) гэхчлэн томоохон компаниудын хийдэг хөгжүүлэлттэй дүйцэх CPU технологитой. 

🍋 “МИК Актив гучин долоо ТЗК” ХХК ₮559.51 тэрбумын ипотекийн зээлээр баталгаажсан бонд гаргав. Тус бонд нь 30 жил хүртэлх хугацаатай бөгөөд 5,157 өрхийн ипотекийн зээлийг үнэт цаасжуулснаас 58.4% нь Улаанбаатарт, 41.5% нь орон нутагт олгосон байна. Харин нийт зээлдэгчдийг насны ангиллаар нь авч үзвэл, 35 хүртэлх насныхан хамгийн олон буюу 45%-ийг бүрүүлжээ.

• 💡 Хүнсний салбарт хувьсгал хийх үү? (Ulaanbaatar)

• 🏀 NBA-н фэнүүдийг солиоруулдаг шоу эргэн дэлгэцнээ. (CNBC)

• 🧠 СЗХ-ноос даатгалын тухай мэдлэг олгох сургалт зарлаж. (СЗХ)

• 🔭 Бизнесээ тэлэх шинэ суваг. (HBR)

Хамтран ажиллах | Ажлын байр | Редакцын бодлого

Publisher: Ц.Анхбаяр
Editor: С.Ангирмаа
Writers: М.Хулан, Б.Эмүжин
Graphics by: А.Бат-Эрдэнэ