!?️ Хожил үгүй тоглоом

POWERED BY

Өглөөний мэнд! Эдгээр хаврын салхитай өдрүүдэд хаа хаанаа галын аюулаас сэргийлэхгүй бол болохгүй шүү. Гэр, лагерийнхаа цахилгааныг шалгахаас гадна агаар салхинд гарахдаа ил гал гаргахаас зайлсхийгээрэй манайхаан. 🍋 

BOM: ЗГ дотооддоо үнэт цаас гаргаж цаашлаад “Алт-3 аян”-ы хүрээнд олон улсын зах зээлээс урьдчилгаа санхүүжилт татах талаар хэлэлцэв. 

COPP: Зэсийн үнэ энэ онд тн нь $12 мянгыг давж дээд амжилт тогтоох төлөвтэй байна. 

MSE: Монголын Цахилгаан Холбоо (MCH) ногдол ашиг тараах өдрөө 6 сарын 2 байсныг урагшлуулж 4 сарын 30-ны дотор болгон өөрчиллөө. 

 ⁉️ Хожил үгүй тоглоом 

Өнгөрсөн 7 хоногт Евроазийн Эдийн Засгийн Холбоо (ЕАЭЗХ)-той хийх түр чөлөөт худалдааны хэлэлцээр (ЧХХ)-ийн саад тотгорыг бүрэн арилгаж албажихад бэлэн болгосон. Гэтэл энэ хэлэлцээрээс бидний хожих магадлал бараг л “0”. Яагаад вэ гэдгийг задалъя. 

• 🔍 Шинжилгээ: МУИС-ийн Бодлогын Судалгааны Лаборатори Монголын ЕАЭЗХ-той ЧХХ хийвэл ямар эдийн засгийн үр нөлөө гарах вэ гэдийг шинжилжээ. 

😑 Боломж алга даа, Бумаа минь

Өнгөрсөн 5 жилийн дүнг харахад, Монгол Улс ЕАЭЗХ-ноос 375 төрлийн барааны 92.5%-ийг тогтмол импортолж байв. Харин экспортолж буй 375 барааны ердөө 36.5%-ийг тогтвортой гаргажээ. Экспортын эзлэх хувь 2015 онд 0.79% байсан бол 2023 онд 0.41% болж буурсан нь бид ЕАЭЗХ-ны зах зээлд "зүгээр л үзэгч" байгааг баталж байна. Нэмээд 2024 онд ЕАЭЗХ-ны орнуудтай хийсэн худалдаа $2.8 тэрбумын алдагдал хүлээсэн. Энэ хэлэлцээрийн нэг хөшүүрэг нь тарифын тэглэлт гээд байгаа. Үүний тухайд, 

• 🥊 Цохилт: Хэлэлцээрийн хүрээнд импортын тал дээр Оросын архины тарифыг "0" болгоход манай импорт 95% өсөхөөр байна. Мөн сүү, сүүн бүтээгдэхүүний 15%-ийн тариф "0" болох нь дотоодын үйлдвэрүүдэд хүнд цохилт өгнө. Тэгэхээр манай хаалга барьж байгаа бизнесүүд улам нэмэгдэж, эргээгээд татварын орлого буурах эрсдэлтэй гэсэн үг. 

• 📌 Анхаар: ЕАЭЗХ-той ЧХХ байгуулахдаа НӨАТ болон онцгой албан татвар зэрэг дотоодын татварыг хөндөхгүй байгаа. Худалдааны гол түнш болох Оросын НӨАТ манайхаас 2 дахин өндөр буюу 20% гэхээр Монголын бүтээгдэхүүн Оросын зах зээлд өрсөлдөхөд тодорхой хэмжээнд нөлөөлж болзошгүй байгаа юм. 

🧐 Экспортлох боломж байна уу? 

ЕАЭЗХ-ны орнуудтай хийж буй нийт экспортын 90% нь зөвхөн Орос Улсад ногдож буй. Монголоос Орос руу экспортолж буй гол нэрийн барааны гаалийн тарифыг “0" болгосон ч манай экспорт маш бага хэмжээгээр л өснө. Тодруулбал, үхрийн махан нөөшилсөн бүтээгдэхүүний 20%-ийн гаалийн тарифыг “0” болгосноор экспорт $0.3 сая, адууны махны 15%-ийг “0” болгосноор $1.7 сая л нэмэгдэх юм. Гэхдээ ингэж нэмэгдэхийн тулд 33 эрүүл ахуйн шаардлагыг хангах ёстой. Тэгэхээр байдал баргар байгаа биз?

Дүгнэвэл, ЕАЭЗХ-ны ЧХХ бодит байдал дээр худалдааны баланс, дотоодын үйлдвэрлэлд эерэг нөлөө үзүүлэх нь юу л бол? Экспортын хэмжээгээ өсгөж, тарифын хөнгөлөлтөөс илүүтэй зах зээлийн өрсөлдөх чадвараа сайжруулахгүй бол тариф "0" болсон ч экспорт "0" хэвээр байх эрсдэлтэй байна даа.

🧬 $ME-н дампуурал

Монголд генетик тестээр хүүхдийн ирээдүйн мэргэжил, сонирхол зан төлөвийг тодорхойлдог үйлчилгээнүүд байдаг даа. Үүнтэй төст үйлчилгээ үзүүлдэг Америкийн генетик болон биотехнологийн тэргүүлэгч компани 23andMe (ME) дампуурлаа зарласан байна.  

• 📉 Дампууралтай холбоотойгоор компанийн хувьцааны үнэ 5 өдрийн дотор 65.9% унаж $1-ын ч үнэ цэнгүй болов. Сонордуулахад, 2021 онд компанийн хувьцааны үнэ дээд ханш болох $258-оор арилжаалагддаг байжээ. 

😞 Уг нь амжилттай явсан юм сан…

23andMe нь 2021 онд IPO хийж саяхныг хүртэл $6 тэрбумаар үнэлэгдэж байснаас нь харахад чамгүй амжилттай явсан компани. 2007 оноос хойш хэрэглэгчдийн шүлсний дээжээр холын хамаатан, өвөг дээдсийг нь тогтоохоос гадна, эрүүл мэндийн эрсдэлийг шинжлэх үйлчилгээ үзүүлж ирсэн. Төдийгөөс өдийг хүртэл тус компани 15 сая гаруй генетикийн шинжилгээний тест борлуулсан гэдэг.

• ⭕ Гол нь компани дампуурч байгаад бус 23andMe-д хадгалагдаж буй тэр олон хэрэглэгчийн гений мэдээлэл хамгаалалтгүй болж байгаа нь хамгийн том асуудал болж буй. Учир нь тэдний нууцлалын бодлогод хэрэглэгчийн дээжийг устгах, хадгалах цаашлаад судалгаанд ашиглах зохицуулалттай бөгөөд хэрэглэгчдийнх нь 80% мэдээллээ судалгаанд ашиглахыг зөвшөөрчээ.

Улмаар хаа сайгүй л 23andMe хаягаа нэн даруй устгах талаар мэдээлж байна даа.

🙃 Угаасаа асуудалтай

Тэд 2023 онд 7 сая гаруй хэрэглэгчийн генетикийн мэдээллийг алдаж, тухайн үедээ $30 саяыг төлөн асуудлыг намжааж байсан. Түүний дараа жил буюу 2024 онд ашиг, орлого нь тасралтгүй буурсантай холбоотойгоор 100 гаруй ажилчдаа халж, эмчилгээний бизнес хааж байв. Товчоор бол 2023 оны уналтаасаа өндийсөнгүй дээ.

Эцэст нь… 23andMe-н хувьд бусад компаниудын нэгэн адил дампуурлын хуулийг хөшүүрэгдэж компаниа худалдах болон дуудлага худалдаанд оруулахаар төлөвлөж байгаа аж. Тэгэхээр тэд дампуурсан ч боломжит хамгийн өндөр дүнгээр зарагдах боломжтой гэсэн үг. Монголын дампуурлын тухай хуулийг энэ хаврын чуулганаар хэлэлцэнэ гээд байгаа. Иймэрхүү байдлаар компаниудад хөшүүрэг болдог зохицуулалттай болбол…

7.7%
Зам тээврийн салбар оны эхнээс өссөн дүнгээр өмнөх оны мөн үеэс 7.7% их буюу 33.7 сая зорчигч тээвэрлэжээ. 
97% 
Харин автотээврээр үүний 97% буюу 32.9 сая зорчигч тээвэрлэсэн нь 7.8% өссөн дүн.
32.5 сая
Тэгвэл автотээврээр зорчигсдын 98.7% буюу 32.5 сая нь нийслэлийн тээврээр зорчсон байна. 

💰🕹️ Бондын зах зээлд хөл тавь

Бондын зах зээл сонирхон шохоорхогчид анхаарлаа нааш. Голомт Капитал ҮЦК-ийн дэргэдэх “GCC Academy” “Бонд”-ын ангидаа хувь хүн болон ААН-үүдийг бүртгэж эхэлжээ. 📢

Тус ангид элссэнээр, 

• 📖 Мэдлэгтэй болоод: Бондын зах зээлтэй танилцах, хөрөнгө оруулах бондоо хэрхэн сонгох, санхүүгийн бусад бүтээгдэхүүнээс ялгарах давуу тал, ямар өгөөж хүртэх боломжтой гэхчлэн тал талын ойлголттой болох аж.

• 🧭 Хөтлүүлээд: Үүнээс гадна Голомт Капитал ҮЦК-ийн бондын зөвлөхүүдийн тусламжтай тус зах зээлийн талаарх судалгаа, мэдээлэл, шинэ бондод хөрөнгө оруулах боломжуудыг сонордож цаашлаад хөрөнгө оруулсан бондоосоо өндөр өгөөж хүртдэг болох нь ээ.

Сонирхуулахад, бонд нь хөрөнгийн зах зээлийн хамгийн бага эрсдэлтэй атлаа өндөр өгөөжтэй бүтээгдэхүүн шүү. 

🍋 Японы хамгийн том зээлийн картын компани Rakuten Card (RKUNY) жилийн үйл ажиллагааны ашгаа 1.6 нугалж ¥100 тэрбумыг олдог болох дунд хугацааны зорилт тавив. Ингэхдээ өнгөрсөн онд Mizuho Financial Group (8411.T)-т нийт хувьцааныхаа 14.99%-ийг худалдсаныхаа хэргийг гаргаж тэднээр дамжуулан жилд ¥1,100 их наядын гүйлгээ хийгддэг B2B зах зээлд нэвтрэх аж. Уг зах зээлийн жилийн нийт гүйлгээний 0.9% нь л зээлийн картаар хийгддэг тул энэ талбарт хүч үзэх нь дээ.

🍋 НИТХ “Улаанбаатар метро” төслийн метроны нэгдүгээр шугамын төсөвт өртөг $2.4 тэрбум байхаар тогтлоо. Үүний 97.7%-ийг бүтээн байгуулалтын ажилд, үлдсэнийг захиалагчийн хяналт, газар чөлөөлөлт зэрэг бусад ажилд зарцуулах аж. Тэгвэл санхүүжилтийн 15%-ийг нийслэлийн төсвөөс, үлдсэн 85%-ийг гаднын эх үүсвэрээс татах юм гэнэ дээ.

🍋 Олон улсын оюутнууд Германы ЭЗ-ийг хөгжүүлэх хөшүүрэг болж байна. Тодруулбал, OECD-н 2022 онд хийсэн судалгаагаар, 2010 онд Германд оюутны визтэй орж ирсэн иргэдийн 45% нь 10 жилээс дээш хугацаанд оршин суужээ. Үүнээс сургуулиа төгссөний дараа 3 жил Германд амьдарч ажиллахад л боловсрол үнэгүй эзэмшсэн хэргээ татвар, нийгмийн даатгалын төлбөрөөрөө бүрэн нөхчихдөг аж.

🍋 ГБХНХЯ Өмнөд Солонгостой хамтран залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих төсөл хэрэгжүүлнэ. Тус төслийг Өмнөд Солонгосын санхүүжилтээр Олон улсын хөдөлмөрийн байгууллага 30 сарын хугацаанд ноос ноолуур болон зочлох үйлчилгээний салбарт туршин хэрэгжүүлэх юм. Ингэхдээ нотолгоонд суурилсан бодлого, шийдлийг тодорхойлж, цаашлаад ажлын байрны менежментийг сайжруулахад анхаарах нь.

•  😬 Ээ нүдний булай! (Reuters)

• 🥤 Coca-Cola согтууруулах ундааны зах зээлд хөл тавилаа. (Boardroom)

• 👨‍💻 Бөмбөрцөгийн программистууд энд цуглардаг. (Apple)

• 🗣️ Google Maps-с асуулт асуух боломжтой болжээ. (ZDNet)

Хамтран ажиллах | Ажлын байр | Редакцын бодлого

Publisher: Ц.Анхбаяр
Editor: С.Ангирмаа
Writers: М.Хулан, Б.Эмүжин
Graphics by: Ц.Цэлмэг, А.Бат-Эрдэнэ