🤑 Шинэ түүх = Ногдол ашиг ₮1 их наяд

POWERED BY

Шинэ 7 хоногийн мэнд ээ! Хавар болж улаанбурхан гэх мэтийн халдварт өвчний тоо ч нэмэгдэж байна даа. Гадуур гарахдаа болгоомжилж, дархлаагаа сайн дэмжээрэй. Цайны цагаараа хамт олныгоо халуун уух зүйлээр дайлчихад гэмгүй шүү. 🫂 

MSE: Хөнгөн бетон ХК (HBT) болон Хай Би Ойл ХК (HBO) тус тус ногдол ашиг хуваарилахгүй байх шийдвэр гаргалаа. 

OTC: Өнгөрсөн 7 хоногт биржийн бус зах зээлд ₮57.6 тэрбумын болон $11.1 саяын арилжаа хийгдэв. Нийт төгрөгийн арилжааны 47%-ийг анхдагч зах зээлийн арилжаа бүрдүүлэв.

MNG: Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлд иргэдийн тухайн сарын ₮500 мянга хүртэлх худалдан авалтад төлсөн татварыг 100% буцаан олгохоор тусгав.

🤑 Ногдол ашгийн хуртай жил = ₮1 их наяд

Зээ одоогоор МХБ (MSE)-д 37 ХК 2024 оны цэвэр ашгаасаа ногдол ашиг хуваарилах шийдвэр гаргаад байна. Өгөөж нь хэр байв аа?

🔥 Түүхэн жил

Өнгөрсөн оны яг энэ үед 39 ХК 2023 оны цэвэр ашгаасаа нийт ₮535.1 тэрбумын ногдол ашиг тараах шийдвэр гаргаж байж. Харин энэ жил ногдол ашиг тараах шийдвэр гаргасан ХК-ийн тоо ойролцоо байгаа ч нийт ногдол ашгийн дүн нь 90.4% өсөж ₮1 их наядад хүрээд байна. Урд хожид ийм хэмжээний ногдол ашиг тараагдаж байгаагүй билээ. Ногдол ашгийн дүн ингэж өсөхөд банкнууд голлон нөлөөлөв.

• 💪 Банкнуудын нөлөө: Учир нь ХААН Банк (KHAN) л гэхэд дангаараа ₮373.5 тэрбумын ногдол ашиг тарааж байгаа нь нийт ногдол ашгийн 38.9%-ийг бүрдүүлэв. Түүнчлэн нээлттэй банкнуудаас ХХБ (TDB)-наас бусад нь ногдол ашгийн шийдвэрээ гаргаж 2024 оны цэвэр ашгаасаа ₮510.6 тэрбумын ногдол ашиг тарааж байгаа нь нийт дүнгийн 50.1%-ийг бүрдүүлсэн хэрэг. 

📊 Дундаж өгөөж = 5.6%

Ногдол ашиг тараах шийдвэр гаргасан ХК-иудын дундаж өгөөжийг 2 сарын 12-ны хаалтын үнээр тооцоход 5.6% болж байгаа юм. Энэ дундаас өгөөж нь 10%-иас дээш гарсан 7 компани байгаа бол 1.5% болон түүнээс доош өгөөжтэй 11 компани бий. Хамгийн өндөр өгөөжтэй нь Тавантолгой (TTL). Тэд нийт ₮366.5 тэрбумын ногдол ашиг тарааж байгаагийн 12.96% буюу ₮47.5 тэрбум нь жижиг хувьцаа эзэмшигчдэд үлдсэн хэсэг нь 5%-иас дээш хувьцаа эзэмшигч буюу 3 этгээдэд очих нь ээ. 

Эцэст нь… Ногдол ашгийн хэмжээ ингэж нэмэгдэж байгаа нь ХК-иудын тэр дундаа банкнуудын санхүүгийн үзүүлэлт сайжирч, хөрөнгийн зах зээлийн хөгжиж буйг илтгэж байна. Үүнийг даган хөрөнгө оруулалтын сонирхол нэмэгдэх, хувьцааны үнэ өсөх, зах зээлийг илүү тогтвортой болгох, хөрөнгө оруулалтын орчныг сайжруулах зэрэг нөхцөлүүд бүрдэхээр байна даа. 

🤔 Буруу бүсээ чангалав

Meta (META) ажилчдынхаа хувьцааны урамшууллыг бууруулж, оронд нь гүйцэтгэх удирдлагууддаа зузаан урамшуулал олгоно. 

☝🏻 Шинэ бодлого: 200%-ийн урамшуулал

Meta-н шинэ бодлогоор гүйцэтгэх түвшний удирдлагуудын жилийн урамшууллыг үндсэн цалингийнх нь 75%-тай тэнцдэг байснаас 200% болгон нэмэгдүүлснээ зарлалаа. Удирдлагууд гэж байгаад нь Марк Зукерберг багтахгүй юм гэнэ лээ. Одоо л учир нь тайлагдаж байна гэдэг шиг, тус мэдэгдэл компани нийт ажилчдынхаа 5%-ийг бүтээмж сул гэх нэрэн дор цомхотгож эхэлснээс 7 хоногийн дараа гараад буй. 

• 🫥 Цомхотголд өртөөгүй ажилчдыг ч таатай мэдээ угтаагүй буюу ажилчдынхаа хувьцааны урамшууллыг 10% хасаж байгаа аж. 

• 🤖 Өнөө алдарт AI зардал: Тэд энэ жил AI дэд бүтцээ өргөжүүлэхэд $65 тэрбумыг зарцуулахаар байгаа тул цомхотгол хийж байгаагаа гэж байсан. AI-н төлөө бүсээ чангалж ажилчдадаа цомхотгосон бол одоо ажилчдынхаа бүсийг чангалаад эхлэв. 

🔜 Одоог биш ирээдүйгээ л хар

Компанийн хувьцаа өнгөрсөн жилийн эхээс өнгөрсөн 2 сарын 14-ны байдлаар 57% өссөн буюу 12-р сараас хойш пуужиндсан. Угтаа компанийн ажилчдадаа өгдөг цалин урамшууллын багцын хамгийн онцлох хэсэг нь хувьцааны урамшуулал. Гэтэл хувьцааны үнэ нь түүхэн дээд түвшинд хүрсэн энэ цаг үед ажилчдадаа олгох хувьцааны урамшууллаа бууруулж байгаа нь хувьцааны үнийн огцом хөдөлгөөнөөс айж байгаа ч юм шиг. 

• 🫨 Цаашлаад, 2013 онд IPO хийснээс хойш түүхэндээ хэзээ ч  хувьцаагаа хувааж үзээгүй тэд энэ онд хувьцаа хуваах талаар ярьж ч магадгүй байгаа. 

Эцэст нь… Хувьцааны урамшуулал татарсан нь ч яах вэ, гол асуудал нь технологийн компаниуд AI-н төлөө ажилтнуудаа цомхотгоод эхэллээ. Өнгөрсөн жил Grammarly мөн AI-н төлөө ажилтнуудаа цомхотгож байсан. “Ажил чамайг голохгүй, чи л ажил голоод байна” гэдэг цаг өнгөрсөн шүү. Meta-д ажилладаг хүмүүс хүртэл бүтээмжгүй гээд цомхотгуулаад байна шүү дээ.

Өнгөрсөн 7 хоногт стандартын эрх зүйн орчныг шинэчилж, холбогдох хуулийн төсөл боловсруулах хүрээнд “Стандартын хэрэгжилт ба эрх зүйн орчин” сэдэвт хэлэлцүүлгүүд өрнөв. Тэр дундаас эрүүл мэндийн салбарын стандартын хэрэгжилтийг сонирхъё. 

• Монголд хэрэгжиж буй нийт стандартын 11% буюу 768 нь тус салбарт хэрэгждэг. Үүнээс 20% буюу нь 153 нь л шаардлага хангадаг гэнэ.

• Гэтэл энэ нөхцөл байдлыг тэртээ 2022 онд тогтоосон ч арга хэмжээ авахгүй байсаар өдийг хүрчээ. 

Тэгвэл ЭМЯ-ны Стратеги төлөвлөлтийн газар тэдгээрийн 18% нь хэвээр үлдээж болох, 28% нь шинэчлэх шаардлагатай, 11% нь шууд хүчингүй болгох, 43% нь орлох эрх зүйн баримт бичиг гарсны дараагаар хүчингүй болгох боломжтой гэж дүгнэв.

🍋 Anglo American (AAL.L) охин компани De Beers-н үнэлгээг 42% бууруулж $4 тэрбум болгов. Харин 2023 онд $1.6 тэрбумаар бууруулж байж. Учир нь сүүлийн 10 жилд лабораторид ургуулсан алмаз моодонд орох болж, 1 карат цэвэр алмазын дундаж үнэ 2022 оноос 26.7% унаж $5 мянга болсон аж. De Beers нь 10 жилийн өмнө дэлхийн алмазын зах зээлийн 90%-ийг эзэлдэг байсан ч, өдгөө энэ дүн 3 дахин багасжээ. 

🍋 Монгол Улс ДХБ болон Дэлхийн Банкны Үйлчилгээний худалдааны бодлогын мэдээллийн сан (STPD)-д нэгдлээ. Энэ хүрээнд үйлчилгээний салбар болон түүний ЭЗ-ийн хөгжилд гүйцэтгэх үүргийг ил тод, нээлттэй болгох зорилгоор Монгол Улс тус салбарын мэдээллээ уг санд оруулах юм. Улмаар худалдааны бодлогоо ОУ-ын түвшинд нийцүүлэх, ГХО-ыг нэмэгдүүлэх, ЭЗ-ийн тогтвортой төрөлжилтийг хангах боломж бүрдэх нь.

🍋 Celsius (CELH) энергийн ундааны брэнд Alani Nutrition-г $1.8 тэрбумаар худалдаж авна. Ингэхдээ $1.65 тэрбумыг бэлэн мөнгө болон хувьцаа хосолсон хэлбэрээр төлөх бол $150 саяыг татварын хөрөнгө оруулалт хэлбэрээр төлөх нь. Сонирхуулахад, Celsius дэлхийн энергийн ундааны зах зээлийн 11%-ийг, харин Alani 6%-ийг нь баздаг аж.

🍋 Монгол Улс зөөлөн хүчний индексээр дэлхийн хэмжээнд 14 байраар ахиж 108-д жагсав. Үүнийг Brand Finance 193 улсын 170,000 гаруй иргэдээс 4 гол шалгуур үзүүлэлтэд суурилан боловсруулсан аж. Энэ дунд мэдээлэл, харилцаа холбооны салбарт хамгийн их буюу 30 байраар ахиж 98-т жагссан бол боловсрол, ШУ, соёл, өв уламжлал болон засаглалын салбарт тус тус 21 байр ахиж удаалжээ.

⛏️ Уул уурхай ба ханган нийлүүлэгч

Уул уурхайн томоохон төслүүдийн хөгжил нь тухайн бүс нутгийн дэд бүтэц, бизнесийн орчныг сайжруулж, эдийн засгийн өсөлтийг хурдасгах чухал хүчин зүйл болдог. Тэгэхээр уул уурхайн компаниудын ханган нийлүүлэлтийн сүлжээнд нэгдэх нь бизнесүүдийн хувьд тэлэх том боломж.

1,044 ➡️ ₮30 их наяд

Оюу толгой л гэхэд 2024 онд үйл ажиллагааны худалдан авалтын баг 1,044 ханган нийлүүлэгчтэй хамтран ажиллажээ. Үүний 72% нь дотоодын ханган нийлүүлэгч аж. Тус компани тус ханган нийлүүлэгчдэд нийт худалдан авалтынхаа 90%-ийг зарцуулсан байна. Тэгэхээр 2010 оноос хойш ₮30 их наяд орчмыг зарцуулсан хэрэг. 

• Өөрөөр хэлбэл, Оюу толгой Монголд худалдан авалтын газар үйл ажиллагааны тасралтгүй байдлыг хангасан, аюулгүй, найдвартай, өрсөлдөхүйц чадвар бүхий дотоодын ханган нийлүүлэлтийн сүлжээг бий болгож үлгэх дуурайлал үзүүлж буй цөөн хэдэн компанийн нэг. 

📃 Ханган нийлүүлэгч болохын тулд

Тэгэхээр томоохон уул уурхайн компанийн ханган нийлүүлэгч болохын тулд тодорхой шаардлагад нийцэхүйц стандарттай байх, санхүүгийн хувьд тогтвортой, хугацаандаа, тасралтгүй, тогтмол нийлүүлэх чадамжтай байх гэсэн шаардлагуудыг хангах нь чухал. Гэснээс Оюу толгойн худалдан авалтын талаар ЭНД дарж дэлгэрэнгүй унших боломжтой шүү.

• 📈 Ханган нийлүүлэгч болсноор: Хууль журмын дагуу томоохон уул уурхайн компанийн ханган нийлүүлэгч болсноор санхүүгийн хувьд тогтвортой болох, олон улсын стандартын дагуу үйл ажиллагаагаа сайжруулах, хөрөнгө оруулалт, санхүүжилтийн боломж нэмэгдэх зэрэг боломжууд үүснэ.

📌 Уул уурхайн ханган нийлүүлэлт зөвхөн бүтээгдэхүүн нийлүүлэхээс гадна инженеринг, засвар үйлчилгээ, тээвэр логистик, мэдээллийн технологи зэрэг өргөн хүрээг хамарч буй. Тэгэхээр стратегиа тодорхойлж, бэлтгэлээ хангаад уул уурхайн томоохон төслүүдийн тогтвортой түнш болох боломжтой шүү.

• 🍚 100 гр будаа тутамд 3-4 мг хуванцар агуулагддаг гэнэ ээ. (GreenPeace)

• 📲 Монголбанкны ханшийн лавлагааг E-Mongolia-р авах боломжтой болж. (E-Mongolia)

• 🕵️‍♂️ Amazon MGM Studios 'James Bond'-г продюсерлэнэ. (TheGuardian) 

• 📹 Хятад 100 км-н цаанаас мм нарийвчлалтай зураг авах тагнуулын камер бүтээв. (SCMP)

• Даваа: Монголбанк 1-р сарын мөнгө санхүүгийн статистикийн танилцуулна. 

• Мягмар: Гадаадын хөрөнгө оруулалтын позицын тайлан гарна. 

• Лхагва: Оросын аж үйлдвэрлэлийн салбарын үйлдвэрлэлийн мэдээлэл зарлагдана.

• Пүрэв: Пээ, 1,072 хувьцааны маань ⅓ ногдол ашиг буюу ₮100 мянга буух өдөр шүү. 

• Баасан: Гадаад өртэйгөө танилцах нь дээ.

Хамтран ажиллах | Ажлын байр | Редакцын бодлого

Publisher: Ц.Анхбаяр
Editor: С.Ангирмаа
Writers: М.Хулан, Б.Эмүжин
Graphics by: Ц.Цэлмэг, А.Бат-Эрдэнэ